Stanislaw Kruczek Wirski
Pierwszy dyrektor SP 3.
Urodził się 27 października 1893 r. we wsi Krępa powiatu łukowskiego. Ukończył czteroklasową szkołę miejską tzw. progimnazjum w Siedlcach a w 1912 roku, ośmiomiesięczny kurs pedagogiczny dla kandydatów na nauczycieli z rosyjskim językiem nauczania w Łukowie w 1914 roku, a następnie Wyższy Kurs Nauczycielski tzw. WKN – grupę humanistyczną w Warszawie w 1919r. oraz wiele kursów pedagogicznych. Ukończył czteroklasową szkołę miejską tzw. ośmiomiesięczny z rosyjskim językiem nauczania wa następnie tzw. WKN – grupę humanistyczną oraz wiele kursów pedagogicznych.
W 1914 r. został zatrudniony jako nauczyciel we wsi Róża Stara pow. łukowskiego. Od 1915 r. został nauczycielem Szkoły Ludowej już z polskim językiem nauczania. W 1919 r. został kierownikiem Szkoły Podstawowej nr 3 w Łukowie. W tym czasie rozpoczął starania o budowę nowego obiektu szkolnego. Dzięki aktywnej pomocy rodziców oraz pracowników PKP Oddział Łuków budynek szkolny dwukondygnacyjny oddano do użytku w 1926 roku. W tej placówce Kruczek organizuje Wieczorową Szkołę Dokształcającą i zostaje jej kierownikiem. Aktywnie uczestniczy w pracach ZNP. Jest współredaktorem „Gazety Powiatu Łukowskiego” wydawanej przez Oddział powiatowy ZNP w Łukowie. Pismo to miało charakter prorządowy, gloryfikujący postać Marszałka J. Piłsudskiego, którego imię nadano Szkole nr 3 w Łukowie.
W czasie okupacji hitlerowskiej w 1941 r. władze niemieckie zezwoliły na działalność szkół zawodowych oraz wprowadziły obowiązek uczęszczania do nich części absolwentów szkół podstawowych. Szkoły zawodowe w Generalnej Guberni miały dostarczać fachowych pracowników dla potrzeb gospodarki niemieckiej. W Łukowie powstały wtedy Szkoła Zawodowa Handlowa o dwuletnim cyklu nauczania, w 1943r. Szkoła Zawodowa Krawiecka i Szkoła Rolniczo – Ogrodnicza. Cały czas istniała także Szkoła Dokształcająca, której kierownikiem był prawdopodobnie Stanisław Wirski.
Po II wojnie światowej pełnił on w dalszym ciągu funkcje kierownika Szkoły Podstawowej nr 3, która nosiła teraz nazwę TPD. Oficjalnie szkoła nigdy nie została pozbawiona imienia Józefa Piłsudskiego, zaprzestano jednak jego używania i w czasie III RP – odeszło ono w zapomnienie – przynajmniej w oficjalnych dokumentach i zapisach. W 1948 roku Minister Oświaty nadaje Stanisławowi Wirskiemu dyplom uprawniający do nauczania języka polskiego i historii w szkołach zawodowych /szkołach wyższego stopnia niż podstawowe/. W kolejnych latach Wirski zabiega w Ministerstwie Oświaty o zezwolenie na organizację w Łukowie Zasadniczej Szkoły Zawodowej. Powstaje ona w 1951 r. , a jej kierownictwo zostaje powierzone Stanisławowi Kruczkowi – Wirskiemu, który pracuje tam do roku 1958, po czym przechodzi na emeryturę. Przez cały okres pracy pedagogicznej jest aktywnym działaczem społecznych oraz członkiem ZNP.
Stanisław Kruczek – Wirski zmarł w 1962 r. i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Łukowie.
Za swą długoletnią owocną pracę pedagogiczną, społeczną i związkową otrzymał wiele dyplomów,listów pochwalnych i odznaczeń w tym: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Złotą Odznakę ZNP i PSL. Doceniając ogromną rolę Stanisława Kruczka –Wirskiego w rozwoju oświaty i kultury naszego miasta i powiatu, władze miejskie nazwały jego nazwiskiem jedną z ulic Łukowa – ul. Wirskiego.
Stanisław Kruczek – Wirski - organizator i pierwszy wieloletni kierownik szkoły –o sobie samym…
„ …Po ukończeniu grupy humanistycznej Wyższego Kursu Nauczycielskiego powróciłem na zajmowane stanowisko nauczyciela I szkoły męskiej. Ponieważ otrzymałem 200 marek polskich ( 100 z Sejmiku i 100 z magistratu na okres do 1 września 1918 roku do 28 czerwca1919 roku), przeto w myśl przyjętych zobowiązań zmuszony byłem pracować w tutejszym powiecie 3 lata. Ponieważ powiat tutejszy jest moim rodzinnym powiatem, przeto nie chciałem stąd wyjeżdżać na ofiarowane mi lepsze stanowiska (…) Zobowiązanie mnie do pozostania w Łukowie, brak mieszkań w Łukowie– zmusiły mnie do ubiegania się o kierownictwo organizującej się szkoły kolejowej, aby przy szkole zdobyć mieszkanie dla siebie i rodziny. Wprawdzie miałem uprawnienia do uzyskania kierowniczego stanowiska po ukończeniu Wyższego Kursu Nauczycielskiego, jednak 26 rok życia i zaledwie 4 lata pracy nauczycielskiej (rok za czasów rosyjskich w 1914 i 3 lata za okupacji) nie dawały pewności, że tak młodemu człowiekowi i nauczycielowi zechcą zaufać władze szkolne i kolejowe. Niewątpliwie otrzymałby stanowisko kierownika p. Majchrzycki, dotychczasowy kierownik Polskiej Prywatnej Szkoły z Dąbrowy Górniczej, mający ukończone tylko polskie prywatne seminarium nauczycielskie Grzegorza Zawadzkiego w Warszawie, ale natomiast dziesięcioletnią praktykę. Majchrzycki zrzekł się ofiarowanego stanowiska, wobec czego mnie powierzono stanowisko kierownika nieistniejącej szkoły…
(…) Jakkolwiek zmiana mego nazwiska rodowego Kruczek na Wirski jest moją sprawą osobistą, to jednak uważam za potrzebne napisać do kroniki tutejszej szkoły o tym fakcie, ażeby utrzymać ciągłość swej pracy i nie wytwarzać w przyszłości błędnego mniemania, iż Kruczek i Wirski to są dwaj kolejno pracujący po sobie kierownicy. Zmieniając nazwisko, mając 43 lata życia, uczyniłem to jedynie dla swoich dzieci, ażeby pod nowym nazwiskiem było im łatwiej żyć, bowiem nazwisko Kruczek było niewątpliwie ośmieszające. Zamykając dotychczasową kartę życia pod nazwiskiem Kruczek, podaję swój dotychczasowy życiorys, jak następuje:
Urodziłem się 27 października 1893 roku we wsi Krępie, gm. Łysobyki, powiecie łukowskim, województwie lubelskim. Przypadek tylko sprawił, że mając 13 lat, rozpocząłem naukę w roku 1906. W 1907 roku wstąpiłem do byłej 4-ro klasowej rosyjskiej szkoły miejskiej w Łukowie. W czasie pięcioletniego swego pobytu we wspomnianej szkole w latach 1907-1912 pod kierunkiem nauczycielki języka polskiego śp. Michaliny Kozakiewicz prowadziłem wraz z kolegą Feliksem Kalińskim pracę niepodległościową wśród kolegów w tajnym kółku uczniowskim. Po ukończeniu szkoły przygotowałem się do egzaminu na świadectwo nauczycielskie w 1913 r. a następnie w 1914r. wstąpiłem na kursy pedagogiczne dla kandydatów na nauczycieli również w Łukowie. Jako słuchacz kursów pedagogicznych nawiązałem kontakt z siedlecką organizacją Konfederacji Polskiej, złożyłem przysięgę na ręce pana Leona Kozłowskiego, a następnie przy pomocy studenta Skalskiego zamieszkałego w Łukowie oraz kierownika polskiej prywatnej szkoły p. Leona Kozłowskiego z Siedlec zorganizowałem wraz z kolegami niepodległościowe koło słuchaczy kursu. Po ukończeniu kursów pedagogicznych i uzyskaniu pierwszego stanowiska nauczycielskiego we wsi Róży Starej – gmina Prawda, powiatu łukowskiego prowadziłem propagandę niepodległościową na terenie gm. Prawda, a przeważnie wśród rezerwistów czerwonobiletnych i rekrutów za dezercją z wojska rosyjskiego. Po ewakuacji Moskali objąłem 1 września 1915 roku stanowiska nauczyciela jednoklasowej I-ej szkoły początkowej w Łukowie. Wraz z nauczycielem II-ej szkoły p. Franciszkiem Łukasikiem zorganizowałem w październiku 1915 roku I pluton Polskiej Organizacji Woskowej pod kierownictwem ob. Filona Grabowskiego, a następnie Zenona Kmicica-Łopuskiego .
Wstąpiłem do P.O.W. 1-ego października 1915 r. Należałem do tej organizacji od 1-go października 1915 r. do 11 listopada 1918r. W organizacji prowadziłem referat wychowania obywatelskiego, a wśród społeczeństwa i nauczycielstwa szerzyłem propagandę niepodległościową. Dnia 1 września 1918r. uzyskałem roczny kurs urlopu i delegowany zostałem na roczny kurs pedagogiczny dla nauczycieli przy Ministerstwie Wyznania Religijnego i Oświecenia Publicznego. Po ukończeniu kursu uzyskałem stanowiska najpierw p.o. kierownika (w latach 1919-1925), a następnie kierownika Szkoły Powszechnej Kolejowej w Łukowie (…)”
Data:
Źródło: